Op 23 november ging Hulhuizen op excursie naar

Steenfabriek 'de Zandberg'

Bent u geïnteresseerd in de baksteen en de fabricage ervan, en zou u het proces eens willen zien? Dit was de kans om het proces te kunnen bekijken. 

Rodruza opende speciaal voor Hulhuizen200 en vrienden van Hulhuizen aan de Waal, op 23 november om 09:00 uur hun deuren.

Na een veiligheidsinstructie, gingen we met medewerkers van de steenfabriek het productieproces bekijken. Alle ins en outs werden hierin belicht. Van kleiwinning, klei voorbewerking, persen, drogen en bakken tot aan het eind product op het het tasveld. 

 

Bakstenen en dagelijks brood

De Nederlandse baksteenfabricage die vooral in de uiterwaarden langs de grote rivieren werd
uitgeoefend, is in de afgelopen halve eeuw totaal van beeld veranderd. Ooit lagen de veldovens
langs de oever als kralen aan een snoer. Ze werden vervangen door de ring- en vlamovens met
hun hoge schoorstenen, die nagenoeg allemaal uit het rivierengebied zijn verdwenen. Van Arnhem
tot voorbij Vianen waren meer dan 45 steenfabrieken te vinden. Ooit stonden er langs de Boven-Rijn en Waal vanaf de Duitse grens tot Nijmegen meer dan 40 steenfabrieken. De namen klinken nog bekend in de oren: Terwindt, Van Heukelum, Van der Made, Burgers, enzovoort.


Nu zijn er in heel Gelderland nog geen 25 fabrieken meer in bedrijf. Ruïnes en herinneringen
restten ons van een bedrijfstak die tot in de jaren zestig van de vorige eeuw aan duizenden mensen
werkgelegenheid bood. Door sluiting, sanering en schaalvergroting zijn er thans in heel Nederland
nog maar 45 steenfabrieken in exploitatie.

Dikwijls woonde het arbeidersvolk onder erbarmelijk omstandigheden in huisjes op het fabrieksterrein en werden zij als sociale groep genegeerd door de plaatselijke bevolking. Ook dit 'steenoven volk' is verdwenen. Er hebben veel Hulhuizenaren op deze steenfabrieken in de Gendtse polder gewerkt. Deze arbeiders moesten hard  werken en lange dagen maken voor hun centen.

Werkten er in 1920 nog circa 20.000 mensen in de baksteenindustrie, thans zijn het er minder dan 1700, terwijl de productie is verveelvoudigd en er geen handen meer aan te pas komt.